Της Εύας Καπελλάκη - Κοντού*
Συνεχίζω το όμορφο οδοιπορικό μας στα μονοπάτια του τόπου μας με σκοπό ν’ αναθιβάλλουμε όλοι μας ξεχασμένες ομορφιές, που ίσως κάποτε να είχαμε επισκεφτεί και που τώρα κοιμήθηκαν ως ανάμνηση γλυκιά στου χρόνου το ντουλάπι…
Αφορμή γι’ αυτές τις όμορφες διαδρομές μου έδωσε η πρωτοβουλία του Δήμου Φαιστού ν’ αναδείξει τα μονοπάτια της περιοχής και να τα προωθήσει για πιστοποίηση ως τουριστικούς προορισμούς. Εντεταλμένος του Δήμου μας για την ανάδειξη των μονοπατιών είναι ο κος Μπάμπης Πατρικαλάκης.
Όσοι από εσάς, αγαπημένοι μου αναγνώστες, θεωρείτε ότι στον ιδιαίτερο τόπο που γεννηθήκατε υπάρχουν τέτοια όμορφα μονοπάτια, καλό θα είναι ν’ αναδειχθούν, να φωτογραφηθούν και ν’ αξιολογηθούν από την αρμόδια ομάδα αξιολόγησης για την πιστοποίησή τους. Η ημερομηνία κατάθεσης για την πιστοποίηση λήγει τις 31 Μαρτίου 2023.
Σ’ αυτό μας το οδοιπορικό θα περιδιαβούμε το μονοπάτι των Αγίων, το Αγιοφάραγγο.
Λίγα λόγια για την ιστορία του
Νότια του Ηρακλείου, κοντά στην Ι.Μ.Οδηγήτριας, βρίσκεται το Αγιοφάραγγο, ένα μοναδικής ομορφιάς φαράγγι που καταλήγει σε μια από τις καλύτερες παραλίες της Κρήτης. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι λάτρεις του ελεύθερου κάμπινγκ και της αναρρίχησης, επιλέγουν το Αγιοφάραγγο για λίγες μέρες, προκειμένου να απολαύσουν την υπέροχη παραλία του και τη μοναδική άγρια ομορφιά του, μακριά από τη φασαρία του πολιτισμού.
Το Αγιοφάραγγο, λόγω της απομονωμένης θέσης του, φιλοξένησε στις σπηλιές του πολλούς ορθόδοξους ασκητές που επέλεξαν να ζήσουν εκεί. Αποτελεί έναν από τους «ιερούς τόπους» της Κρήτης, ένας τόπος στον οποίο λέγεται πως κάποιοι ερημίτες φτάσανε λίγο πιο κοντά στο Θεό! «Το Άγιον Όρος» των Αστερουσίων ή κατ’ άλλους… «η Ιερουσαλήμ»!
Στην περιοχή υπάρχουν πολλές σπηλιές που μαρτυρούν πως κάποτε ήταν κατοικήσιμες με κυριότερο το Γουμενόσπηλι, τη μεγαλύτερη σπηλιά για την οποία αναφέρει ο Νίκος Ψιλάκης στο βιβλίο του Μοναστήρια και ερημητήρια της Κρήτης, Ηράκλειο 1994, τόμ. Α΄, σελ. 236:
Στο Γουμενόσπηλιο έρχονταν μια φορά το χρόνο οι ασκητές, από τον Πρέβελη ώς τον Κουδουμά [μοναστήρια, το ένα νότια Ρεθύμνου, το άλλο νότια Ηρακλείου]. Είχε 300 πέτρες γύρω γύρω και καθένας καθόταν στη δική του. Μετρούσανε κεφαλές και, αν έλειπε κανείς, ελέγανε: «Ο Θεός να τόνε συχωρέσει». Μόνο τότε, κάθε Λαμπρή, εθωρούσε ο ένας τον άλλο.
Οδοιπορώντας προς το Αγιοφάραγγο
Το όμορφο ταξίδι μας ξεκίνησε την Κυριακή της Αποκριάς από τον όμορφο Σίβα Φαιστού και πιο συγκεκριμένα από τον ιερό οίκο του Αγίου Ιωάννη του Ξένου ο οποίος γεννήθηκε από χριστιανούς εύπορους γονείς στον Σίβα την Β’ Βυζαντινή Περίοδο όταν η Κρήτη μόλις είχε απελευθερωθεί από τον ζυγό των Σαρακηνών χάρη στον Νικηφόρο Φωκά.
Εκείνος ως έφηβος θέλησε να εγκαταλείψει την πατρική εστία και ν’ ανηφορήσει στο όρος Ράξος των Αστερουσίων για να ψάξει το Θεό, την αλήθεια του ή κάποιο σημάδι εξ ουρανού. Περιπλανήθηκε στο πυκνό δάσος με άγρια ζώα και ακούγοντας φωνή Θεού να τον καλεί βρήκε τους τάφους των αγίων Ευτύχιου κι Ευτυχιανού και έχτισε την πρώτη εκκλησία στην τοποθεσία «Αγιούς», δυτικά της Ι.Μ. Οδηγήτριας.
Ο δρόμος συνεχίζει με μερικές στροφές ακόμα μέχρι το ιερό μοναστήρι της Οδηγήτριας, σκέτος παράδεισος χάρη στην αφοσίωση του χαρισματικού ιεροσολογιότατου καθηγουμένου Παρθένιου και των ευσεβών μοναχών.
Δεξιά τού ασφαλτοστρωμένου δρόμου αρχίζει ο κατηγορικός φιδίσιος χωματόδρομος που οδηγεί στο Αγιοφάραγγο. Τα βράχια καλυμμένα με χαμηλή βλάστηση και βοτάνια αρωματικά. Λίγο παρακάτω η θέα σε μαγεύει αλλά σε απογοητεύει συνάμα λόγω της ερημιάς λόγω της έλλειψης βλάστησης και φυσικά της έλλειψης νερού. Τα ρυάκια που έρχονται από τα ψηλά βουνά και ενώνουν τα νερά τους με το ποτάμι που διασχίζει το φαράγγι, που μόλις έχουμε πλησιάσει, στέρεψαν λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας!
Τι θλίψη στ’ αλήθεια!
Αριστερά και δεξιά της διαδρομής τα μητάτα των βοσκών και τα αιγοπρόβατα να βόσκουν με τα νεογέννητα μικρά τους. Αναρωτιόμουν, τι τρώνε αυτά τα ζώα, δεν υπάρχει ούτε κλαδάκι στην έρημη γη μόνο πέτρες και βράχια.
Ο συνοδοιπόρος της διαδρομής αυτής και της ζωής μου, ο γλύπτης Γιάννης Κοντός απαθανάτισε στο φωτογραφικό κλικ το κατσικάκι πάνω στο βράχο ν’ ακροβατεί θέλοντας να φάει ένα φρέσκο χορταράκι στην βάση του βράχου.
Πιο δεξιά κάτω στη χαράδρα δίπλα σ ένα μεγάλο μητάτο βρίσκεται μόνος του ένας βράχος αλλιώτικος από τους άλλους, είναι κόκκινος και ίσως να μην τον έχει προσέξει ακόμα κανείς… περιπατητής.
Με τούτο και με τ’ άλλο φτάσαμε στην είσοδο του φαραγγιού, αφήσαμε το αυτοκίνητο και οπλιστήκαμε με δύναμη ψυχής για να προχωρήσουμε με τον φωτογραφικό φακό έτοιμο για κάθε όμορφη γωνιά του φαραγγιού. Η ομορφιά του άγριου τοπίου μας άφησε άφωνους.
Την προσοχή μας απέσπασε μια πινακίδα χειρόγραφη: «Διατηρείτε καθαρό το τοπίο»!
Τα βράχια άγρια, απρόσιτα υψώνονται στον ουρανό δημιουργώντας εσοχές, μικρές σπηλιές και ένα από αυτά και σταλακτίτες, που μαρτυρούν την μακραίωνη ύπαρξή τους.
Φυσικά η έκπληξή μας ήταν πολύ μεγάλη όταν διακρίναμε μέσα από τον φακό τον αναρριχητή πάνω στον κατακόρυφο βράχο, το θέαμα μας άφησε άφωνους εντελώς!
Πιο κάτω φαίνεται η εκκλησία του Αγ. Αντωνίου του ασκητή της ερήμου. Στον προαύλιο χώρο το πηγάδι με το πόσιμο νερό και δίπλα μια πέτρινη γούρνα.
Στο δέντρο η καμπάνα φτιαγμένη από το πάνω μέρος βόμβας από την Κατοχή και χτυπάει ρυθμικά στο φαράγγι κάθε φορά που γίνεται η λειτουργία ή κάποια θρησκευτική τελετή.
Στο οδοιπορικό μας σύμμαχος ο καιρός. Ένα ελαφρύ αεράκι μας δρόσιζε ως την έξοδο προς τη θάλασσα. Πραγματικά η θέα ανεπανάληπτη. Τα βράχια κάθετα στη θάλασσα δημιουργούν ένα μικρό κόλπο και καθώς το βλέμμα πέφτει στην αριστερή πλευρά ένα μεγάλος άσπρος σταυρός πάνω στο βράχο ομολογεί την ιερότητα του τοπίου.
Κάθισα να ξαποστάσω στην άκρη του βράχου, η ματιά μου φευγαλέα αγκάλιασε το φαράγγι, τα σπήλαια, τους απότομους βράχους και συλλογίστηκα πως θα ήταν όμορφο να υπάρξει μια μελέτη αξιοποίησης του ιερού τούτου τόπου των ασκητών ως τουριστικό θρησκευτικό προορισμό από την μια και ως αναρριχητικό προορισμό από την άλλη.
Έναν τόπο πλημμυρισμένο από ιστορία ήδη από τα μινωικά χρόνια, από προσευχές των ασκητών που μόνασαν εκεί, από χρώματα και εικόνες. Και η ψυχή μου πλημμύρισε από δέος, Θεέ μου σ’ ευχαριστούμε για τις τόσες ομορφιές που μας χάρισες!
Τις μνήμες από την πανάρχαια ιστορία του σπηλαίου που ο περίεργος φωτογραφικός φακός μου έκλεισε σ’ ένα του κλικ, ξεδιπλώνουν οι σταλακτίτες που είναι ορατοί στην είσοδό του, μαρτυρία των εκατοντάδων χιλιάδων χρόνων πριν. Τόπος μοναχισμού ετούτος εδώ, ηρεμίας και κατάνυξης για να εξαγνιστεί η ψυχή σου από τα τόσα βάσανα της ζωής!
Τις σκέψεις μου διέκοψε το κάλεσμα του συνοδοιπόρου μου σε τούτη την όμορφη περιήγηση και καταγραφή, για την επιστροφή. Ήδη το άρμα του Φαέθωνα τέλειωσε το ουράνιο ταξίδι του και έφτασε στη δύση.
Αφήσαμε το Αγιοφάραγγο παίρνοντας το δρόμο του γυρισμού, γεμάτοι με εικόνες και χρώματα του παραδεισένιου τοπίου, με την ελπίδα και την ευχή οι αρμόδιοι φορείς να επιμεληθούν άμεσα για την ανάδειξη του παράδεισου τούτου ως θρησκευτικό τουριστικό προορισμό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου!
Είθε να παραμείνει τόπος ανέγγιχτος από την ενεργειακή τεχνολογία και την εκμετάλλευση με μόνο σκοπό, το κέρδος!
______________
* Εκπαιδευτικός, αρθρογράφος &ραδιοφωνική παραγωγός.
